Wojciech Łowicki

Od kilkunastu lat Łódź nazywana jest polską stolicą komiksu. Dzieje się tak za sprawą odbywającego się tutaj od 1991 roku festiwalu komiksu oraz niezwykle prężnego środowiska twórców, badaczy i entuzjastów tego gatunku. Podobne ośrodki europejskie, takie jak chociażby Bruksela, Angoulêeme we Francji czy Amadora w Portugalii mają swoje centra komiksu. W Łodzi również zaczęło funkcjonować (w strukturach instytucji „EC1 Łódź – Miasto Kultury”) Centrum Komiksu i Narracji Interaktywnej, które odpowiada na te zapotrzebowania na naszym polskim gruncie. Uroczyste otwarcie dla publiczności planuje się na przyszły rok, ale już dziś działają tam i przygotowują podwaliny pod rozwój komiksowego centrum ludzie ściśle związani z Międzynarodowym Festiwalem Komiksu i Gier, czyli Adam Radoń (dyrektor Festiwalu), Piotr Kasiński, Katarzyna Tośta, Joanna Birek, Ewa Stępień, Mariusz Dziarmaga, Marta Zawada oraz piszący te słowa, Wojciech Łowicki, odpowiedzialny za część muzealną i ekspozycyjną.

Docelowo Centrum będzie miało swoją siedzibę w rewitalizowanym budynku EC1 Południowy Wschód. Po zakończeniu rewitalizacji budynków dawnych warsztatów najstarszej łódzkiej elektrowni, z zachowaniem oryginalnej formy i gabarytów obiektów, będzie to jedyne w Polsce miejsce o charakterze edukacyjnym i kulturalnym, które poświęcono w pełni komiksowi i technologiom wizualnym. To ważny moment w historii komiksu, ale i historii muzealnictwa. Takiej ekspozycji dotąd nie było. Będzie to zatem pierwsze (istotne pod względem merytorycznym i dydaktycznym) miejsce, gdzie przechowuje się, udostępnia i zabezpiecza dla przyszłych pokoleń komiksowe dzieła, a co za tym idzie opracowuje naukowo historię gatunku i pracuje nad jego popularyzacją w kraju i poza granicami.

W budynku znajdować się będą m.in. przestrzenie wystaw stałych i czasowych, sale warsztatowe, czytelnie, sale spotkań, sale poświęcone historii komiksu i gier. Znaczenie tego miejsca ukierunkowuje siły pracowników na zdobywanie artefaktów istotnych, które świadczą o historii i rozwoju sztuki komiksu. Centrum już zaczęło pozyskiwać (bezpośrednio od autorów albo od ich spadkobierców bądź kolekcjonerów) konkretne prace i pamiątki po artystach, które prezentują charakterystyczne cechy ich twórczości, i wpisują się w rozwój komiksu jako dziedziny. Zbieranie i posiadanie w kolekcji komiksowych dzieł jest ważne nie tylko ze względu na ich wartość naukową, artystyczną czy historyczną, ale także na ich ulotność. W większości są to prace papierowe, narażone na destrukcję, i często coraz trudniej dostępne. Większość przedwojennych komiksowych plansz zaginęła (znacząca liczba spłonęła podczas II wojny światowej), a nielicznie zachowane są rozproszone wśród, często anonimowych, kolekcjonerów prywatnych. Czas peerelu również nie obszedł się z komiksem najdelikatniej. Wiele oryginałów zaginęło w niewyjaśnionych okolicznościach (znane są sprawy kradzieży i przywłaszczeń, a sprawy sądowe cały czas się toczą). Drukarnie oddawały artystom tylko część wykorzystanych do publikacji prac, albo nie oddawały ich wcale. Dopiero dziś sytuacja się zmieniła - praca komiksowa jest traktowana jako pełnowartościowe dzieło sztuki. Rozwinął się rynek komiksu, plansze komiksowe zyskują na wartości. Ich sprzedaż zaczęła się w Polsce profesjonalizować, a cena nabycia takiej planszy znacznie wzrosła od 2012 r., czyli początku transformacji rynku, do dziś nawet dwudziestokrotnie. Prace, zwłaszcza starych mistrzów, są w cenie, nie tylko ze względu na ich wartość historyczną, lecz także na ich unikatowość – a kolekcjonerów, chętnych zapłacić krocie za poszukiwaną planszę, wciąż przybywa. Rynek sprzedaży się zinstytucjonalizował, działają galerie (internetowe i stacjonarne) specjalizujące się w handlu komiksem. Coraz większe zainteresowanie polskimi twórcami i ich pracami wykazują również klienci zagraniczni.

Centrum wychodzi naprzeciw aktualnym potrzebom gromadzenia i zachowania komiksowych dzieł i pamiątek. Dzięki środkom pozyskanym w ramach projektu "Rozbudowa i promocja kolekcji komiksu polskiego dla Centrum Komiksu i Narracji Interaktywnej" (Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury) nastąpi znacząca rozbudowa kolekcji oryginalnych plansz mistrzów komiksu polskiego. Do dotychczasowej kolekcji plansz komiksowych (m. in. Papcia Chmiela, Tadeusza Baranowskiego, Szarloty Pawel-Kroll, Andrzeja Janickiego, Marka Szyszko, Wacława Drozdowskiego, Stanisława Ibis-Gratkowskiego) dojdzie kolejne ponad pięćdziesiąt prac najwybitniejszych polskich twórców (wśród nich Janusza Christy, Bogusława Polcha, Zbigniewa Lengrena, Mariana Walentynowicza, Andrzeja Nowakowskiego, Mieczysława Wiśniewski, Jerzy Skarżyński, Kazimierz Grus, Przemysław Truściński, Tomasz Lew Leśniak, Edward Lutczyna, Krzysztofa Gawronkiewicza, Tadeusza Raczkiewicza, Michała „Śledzia” Śledzińskiego). Odbędą się również spotkania z autorami, teoretykami sztuki, warsztaty oraz zwiedzanie ekspozycji z kuratorem podczas tegorocznego Festiwalu Komiksu.

Galeria ma stanowić najważniejszy na kulturalnej mapie kraju (i Europy) punkt ogniskujący polskich twórców wraz z ich dorobkiem. Ma skupiać wokół siebie nie tylko jego fanów, ale także badaczy, krytyków i kolekcjonerów. W planach jest zdobycie przykładów wszystkich znaczących dzieł w historii polskiego komiksu (prowadzone są m.in. poważne rozmowy z Grzegorzem Rosińskim, by również część jego prac mogła być podziwiana przez odwiedzających łódzkie Centrum). Nie zabraknie także elementów interaktywnych i multimediów. W części poświęconej grom, będzie można nauczyć się ich tworzenia oraz pograć. W części komiksowej odwiedzający poznają techniczne zaplecze tej sztuki oraz będą mogli zostać komiksowymi twórcami, a w wolnej chwili zagłębić się w lekturze, spędzając czas w czytelni lub komiksowej kawiarni.

Wojciech Łowicki

wrzesień 2018

Tekst (z niewielkimi zmianami) opublikowano pierwotnie w Zeszytach Komiksowych nr 26, wrzesień 2018

×

 MKiDN

 

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego - logo

 

 KONTAKT

Wojciech Łowicki

wojciech.lowicki@wp.pl

tel.: 725 110 010